هر گونه اختلاف میان کارگر و کارفرما در ابتدا از طریق سازش مستقیم انجام می پذیرد و در صورت عدم سازش، هیات های تشخیص و حل اختلاف به حل و فصل اختلاف روی می آورند.

حکم صادر شده از هیات تشخیص ظرف 15 روز قابل اعتراض در هیات حل اختلاف می باشد.

یکی از مصادیق دعاوی کارگر و کارفرما ، دعاوی مربوط به پرداخت حق بیمه کارگر می باشد.کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه کارگر بیمه شده به سازمان تامین اجتماعی می باشد و وظیفه دارد هنگام پرداخت حقوق کارگر، سهم کارگر را کسر و مبلغی که سهم کارفرما در پرداخت بیمه می باشد به آن مبلغ اضافه کند و حداکثر تا آخرین روز ماه بعد، به سازمان تامین اجتماعی تادیه نماید. در این نوع بیمه، 20 درصد از حق بیمه را کارفرما، 7درصد کارگر و3 درصد آن را دولت می پردازد. در بیمه تامین اجتماعی ، حق بیمه بنا بر درآمد کارگر محاسبه می شود ولیکن سازمان به همه افراد بیمه شده، خدمات یکسانی ارائه خواهد داد.

سازمان تامین اجتماعی حق بیمه را از کارفرما وصول می کند و سابقه خدمت کارگر را محاسبه می نماید. سازمان تامین اجتماعی حتی در صورت تاخیر در پرداخت کارفرما، باید تعهدات خود را در مقابل بیمه شده انجام دهد.در صورتی که سازمان از انجام وظیفه خود، خودداری نماید کارگر جهت طرح شکایت باید به دیوان عدالت اداری مراجعه نماید.

به طور کلی تمامی دعاوی که در دیوان عدالت اداری علیه سازمان تامین اجتماعی مطرح می شود بر دو نوع است:

1-نوع اول، شکایات بر اساس تصمیمات و اقدامات این سازمان مطرح می شود.

2-نوع دوم، درخواست ابطال بخشنامه ها و آیین نامه هایی که بر خلاف قانون یا شرع یا خارج از حدود اختیارات سازمان تامین اجتماعی می باشد.

عمده ترین اختلافاتی که در بیشتر پرونده های شکایتی مطرح می شوند مرتبط با عدم واریز بیمه های سنواتی و معوقه کارگران می باشد.بسیاری از کارگران با قراردادهای کوتاه مدت مشغول به کارند که همین امر سبب می شود امنیت شغلی و حق اعتراض نسبت به اخراج شدن توسط کارفرمایان را نداشته باشند و علاوه بر این موارد دستمزد قانونی به آنها پرداخت نشود و برای بازنشستگی نیز به مشکل برخورد می نمایند که بیشترین عامل این نوع شکایات ، قراردادهای سفید می باشد.

صدور رای به تنهایی، برای کارگر جهت رسیدن به حق بیمه خود کافی نمی باشد. هنگامی که رای قطعی به نفع کارگر صادر شود ، کارفرما موظف است رای را اجرا نماید در غیر این صورت ، کارگر باید برای اجرای رای قطعی به محاکم دادگستری مراجعه نماید و دادگاه بر اساس رای صادره اجراییه صادر می نمایدچنانچه رای صادره مبتنی بر مطالبه طلب از کارفرما باشد ، کارفرما موظف است ظرف یک ماه از ابلاغ اجراییه ، طلب کارگر را تادیه نماید ، در غیر این صورت کارگر می تواند خواستار توقیف اموال کارفرما معادل دین خود شود.در صورتی که رای صادره از هیئت حل اختلاف مبتنی بر بازگشت به کارِ کارگر باشد و به نفع کارفرما صادر شده باشد ، کارفرما باید به محاکم دادگستری مراجعه نماید و پس از صدور اجراییه ، ظرف10 روز آن را به اجرا بگذارد و کارگر را مشغول به کار کند.